کد مطلب:210476 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:315
جابر بن حیان
پدرش حیان خراسانی بود. وی در شهر توس، داروخانه یی داشت و به كار داروگری سرگرم بود؛ اما در عین حال مرد سیاست هم بود؛ چون با ابومسلم خراسانی همكاری محرمانه یی داشت.
كارگزاران بنی امیه، حیان را می شناختند و می دانستند كه وی
[ صفحه 58]
عقیده ی شیعی دارد و از پیروان خاندان نبوت علیه السلام است، ولی به خاطر تخصصی كه داشت، كم تر مزاحمش می شدند. البته زمانی كه روابط محرمانه ی او را با ابومسلم خراسانی دریافتند، وی را كشتند. حیان در خراسان به شهادت رسید و پسرش «جابر» از خراسان به عربستان آمد و در مدینه به خدمت امام باقر علیه السلام شرفیاب شد. اما این شرفیابی چندان طول نكشید كه حضرت باقر علیه السلام از این جهان به ملكوت اعلی رحلت فرمود و مسند امامت را به پسر بزرگوارش حضرت جعفر بن محمد امام صادق علیه السلام سپرد. جابر بن حیان در ردیف شاگردان امام صادق علیه السلام قرار گرفت و چون هویت این جوان برای حضرت صادق علیه السلام به خاطر رفت و آمدش در خانه ی امام باقر علیه السلام به خوبی روشن بود، لطف و مرحمت آن حضرت علیه السلام را بیش از دیگران به خود معطوف ساخت، تا آن جا كه مانند یك خانه زاد در سرای حضرتش به سر می برد.
دایرة المعارف بریتانیا درباره ی جابر بن حیان چنین می نویسد: مشهورترین دانشمندان طبیعی در قرن دوم هجرت، جابر بن حیان است. وی علوم خفیه را از جعفر بن محمد علیه السلام فرا گرفت، ولی بعید نیست كه علوم شیمی را از آن محضر نیاموخته باشد. اما خود جابر بن حیان اعتراف می كند كه هر چه یاد دارد از امام صادق علیه السلام آموخته و استادی جز ابوعبدالله جعفر بن محمد علیه السلام نداشته است. جابر بن حیان در سال نود و دو هجری به دنیا آمد و به سال صد و نود و هفت هجری زندگی را ترك گفت و با این حساب، علامه ی شیمی در قرن دوم هجری بیش از صد سال زندگی كرده بود. [1] .
پروفسور «هولمیادر» نویسنده ی انگلیسی درباره ی جابر بن حیان
[ صفحه 59]
می نویسد:
«وی شاگرد و یار (امام) جعفر صادق علیه السلام بود. جابر در شخصیت پیشوای ارجمندش تكیه گاه، یاور، رهبر، امین و فرد موجهی را می دید كه هیچ گاه نمی توانست از او بی نیاز شود. جابر بن حیان با راهنمایی استادش (امام صادق علیه السلام) كوشید تا علم شیمی را از خرافاتی كه از (فرهنگ شهر) اسكندریه گریبان گیر آن شده بود، پیراسته و رها سازد و البته در این راه نیز تا حد فراوانی كامیاب شد. بدین سبب باید نام جابر بن حیان را در كنار نام آوران دیگر این دانش از قبیل «بویله» و «لاوازیه» و... قرار داد.» [2] .
كارگزاران بنی امیه، حیان را می شناختند و می دانستند كه وی
[ صفحه 58]
عقیده ی شیعی دارد و از پیروان خاندان نبوت علیه السلام است، ولی به خاطر تخصصی كه داشت، كم تر مزاحمش می شدند. البته زمانی كه روابط محرمانه ی او را با ابومسلم خراسانی دریافتند، وی را كشتند. حیان در خراسان به شهادت رسید و پسرش «جابر» از خراسان به عربستان آمد و در مدینه به خدمت امام باقر علیه السلام شرفیاب شد. اما این شرفیابی چندان طول نكشید كه حضرت باقر علیه السلام از این جهان به ملكوت اعلی رحلت فرمود و مسند امامت را به پسر بزرگوارش حضرت جعفر بن محمد امام صادق علیه السلام سپرد. جابر بن حیان در ردیف شاگردان امام صادق علیه السلام قرار گرفت و چون هویت این جوان برای حضرت صادق علیه السلام به خاطر رفت و آمدش در خانه ی امام باقر علیه السلام به خوبی روشن بود، لطف و مرحمت آن حضرت علیه السلام را بیش از دیگران به خود معطوف ساخت، تا آن جا كه مانند یك خانه زاد در سرای حضرتش به سر می برد.
دایرة المعارف بریتانیا درباره ی جابر بن حیان چنین می نویسد: مشهورترین دانشمندان طبیعی در قرن دوم هجرت، جابر بن حیان است. وی علوم خفیه را از جعفر بن محمد علیه السلام فرا گرفت، ولی بعید نیست كه علوم شیمی را از آن محضر نیاموخته باشد. اما خود جابر بن حیان اعتراف می كند كه هر چه یاد دارد از امام صادق علیه السلام آموخته و استادی جز ابوعبدالله جعفر بن محمد علیه السلام نداشته است. جابر بن حیان در سال نود و دو هجری به دنیا آمد و به سال صد و نود و هفت هجری زندگی را ترك گفت و با این حساب، علامه ی شیمی در قرن دوم هجری بیش از صد سال زندگی كرده بود. [1] .
پروفسور «هولمیادر» نویسنده ی انگلیسی درباره ی جابر بن حیان
[ صفحه 59]
می نویسد:
«وی شاگرد و یار (امام) جعفر صادق علیه السلام بود. جابر در شخصیت پیشوای ارجمندش تكیه گاه، یاور، رهبر، امین و فرد موجهی را می دید كه هیچ گاه نمی توانست از او بی نیاز شود. جابر بن حیان با راهنمایی استادش (امام صادق علیه السلام) كوشید تا علم شیمی را از خرافاتی كه از (فرهنگ شهر) اسكندریه گریبان گیر آن شده بود، پیراسته و رها سازد و البته در این راه نیز تا حد فراوانی كامیاب شد. بدین سبب باید نام جابر بن حیان را در كنار نام آوران دیگر این دانش از قبیل «بویله» و «لاوازیه» و... قرار داد.» [2] .
[1] برگرفته از: معصوم هفتم و ششم، به قلم استاد جواد فاضل.
[2] به نقل از: الامام الصادق، نوشته ي استاد الدخيل.